Quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng?

Trước sự phát triển mạnh mẽ của các công trình xây dựng hạ tầng kỹ thật, công trình xây dựng dân dụng, công trình xây dựng công nghiệp,… đòi hỏi phải có một cơ chế quản lý hiệu quả để đảm bảo quyền và lợi ích cho các cá nhân, tổ chức, trật tự pháp luật, đó là thanh tra xây dựng. Qua hoạt động thanh tra trong lĩnh vực xây dựng, các chủ thể thanh tra xét, kiểm tra, đánh giá được quá trình xây dựng từ khâu đấu thầu, thiết kế, thi công xây dựng đến khi công trình được đưa vào khai thác sử dụng nhờ đó phát hiện những sai phạm trong xây dựng, những lỗ hổng trong quản lý xây dựng để từ đó đưa ra những phương án khắc phục, giúp bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Theo đó, trong lĩnh vực xây dựng, pháp luật cũng quy đỉnh rất rõ về những hành vi bị nghiêm cấm và nếu vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Vậy các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng được quy định như thế nào? Bài viết dưới đây của Luật Dương Gia sẽ cung cấp cho bạn đọc nội dung liên quan đến: ” Quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng”

– Cơ sở pháp lý: Luật xây dựng 2014.

1. Các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng

Tại Điều 12 Luật xây dựng 2014 quy định về những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng, theo đó, pháp luật quy định có 14 hành vi bị nghiêm cấm đó là những hành vi sau:

(1) Hành vi quyết định đầu tư xây dựng không đúng với quy định của Luật xây dựng 2014 và những văn bản khác có liên quan theo quy định của pháp luật.

(2) Hành vi khởi công xây dựng công trình khi chưa đủ điều kiện về khởi công xây dựng như sau: khởi công xây dựng phải có mặt bằng xây dựng để bàn giao toàn bộ hoặc từng phần theo tiến độ xây dựng, và  khi khởi công xây dựng cần phải có thiết kế bản vẽ thi ông của hạng mục công trình, công trình khởi công đã được phê duyệt theo quy định của pháp luật về xây dựng, khởi công công trình xây dựng phải có  giấy phép xây dựng đối với công trình phải có giấy phép xây dựng theo quy định của Luật xây dựng 2014, khi khởi công xây dựng thì chủ đầu tư đã ký kết hợp đồng với nhà thầu thực hiện các hoạt động xây dựng liên quan đến công trình được khởi công theo quy định của phập luật và phải gửi thông báo về ngày khởi công xây dựng đến cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng tại địa phương trước thời điểm khởi công xây dựng ít nhất là 03 ngày làm việc. Nếu khởi công xây dựng không đáp ứng đủ các điều kiện này thì sẽ bị coi là hành vi nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng.

(3) Hành vi xây dựng công trình trong khi không được cho phép như: xây dựng trong khu vực cấm xây dựng; xây dựng công trình lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, khu di tích lịch sử – văn hóa và khu vực bảo vệ công trình khác theo quy định của pháp luật. Hành vị xây dựng công trình ở khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống. Những công trình xây dựng tại những khu vực này thì đều không được phép và nếu vẫn tiếp tục xây dựng thì sẽ vi phạm vào những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng ( đặc biệt trừ công trình xây dựng để khắc phục những hiện tượng này)

(4) Hành vị xây dựng công trình không đúng quy hoạch xây dựng, khi xây dựng, đặc biệt là những công trình xây dựng công cộng, công trình xây dựng của các cấp thì đều cần phải có những dự án, kế hoạch, quy hoạch và được cấp có thẩm quyền phê duyệt, ngược lại nếu xây dựng công trình không đúng quy hoạch xây dựng thì sẽ bị xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trừ những trường hợp ngoại lệ thì những công trình xây dựng có thời hạn và có giấy phép thì vẫn được xây dựng theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, pháp luật còn quy định về những hành vi nghiêm cấm đó là hành vi xây dựng vi phạm chỉ giới xây dựng, cốt xây dựng hoặc hành vi xây dựng công trình không đúng với giấy phép xây dựng được cấp theo quy định của pháp luật.

(5) Hành vi lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán của công trình xây dựng sử dụng vốn nhà nước trái với quy định của Luật xây dựng 2014. 

(6)  Nhà thầu tham gia hoạt động xây dựng khi không đủ điều kiện năng lực để thực hiện hoạt động xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.

(7) Chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu không đủ điều kiện năng lực để thực hiện hoạt động xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.

(8) Hành vi xây dựng công trình không tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật được lựa chọn áp dụng cho công trình theo quy định của Luật xây dựng 2014.

(9) Hành vi vi phạm quy định về an toàn lao động, tài sản, phòng, chống cháy, nổ, an ninh, trật tự và bảo vệ môi trường trong xây dựng. Đây là một trong những yếu tố vô cùng quan trọng và thiết yếu, là điều kiện tất yếu trong lĩnh vực xây dựng.

(10) Hành vi sản xuất, sử dụng vật liệu xây dựng gây nguy hại cho sức khỏe cộng đồng, môi trường theo quy định của pháp luật về xây dựng. 

(11) Hành vi đưa, nhận hối lộ trong hoạt động đầu tư xây dựng hoặc có hành vi lợi dụng pháp nhân khác để tham gia hoạt động xây dựng. Trong lĩnh vực xây dựng mà có hành vi dàn xếp, thông đồng làm sai lệch kết quả lập dự án, khảo sát, thiết kế, giám sát thi công xây dựng công trình theo quy định của pháp luật. Những hành vi này là những hành vi có sự ảnh hưởng vô cùng lớn đến sự công bằng, minh bạch trong lĩnh vực xây dựng.

(12) Hành vi sử dụng công trình không đúng với mục đích, công năng sử dụng, việc sử dụng công trình không đúng mục đích là cơ sở cho những công trình được xây dựng trái phép và việc xây dựng cơi nới, lấn chiếm diện tích, lấn chiếm không gian đang được quản lý, xử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác và của khu vực công cộng, khu vực sử dụng chung cũng là một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng

(13) Hành vi cản trở hoạt động đầu tư xây dựng đúng pháp luật, đây là một trong những hành vi mặc dù bị cấm nhưng vẫn còn tồn tại rất nhiều trên thực tế hiện nay.

(14) Hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn vi phạm pháp luật về xây dựng, gây cản trở, khó khăn trong công tác quản lý cũng như làm cho lĩnh vực xây dựng ngày càng bị xuống cấp trầm trọng, Bên cạnh đó, hành vi  bao che, chậm xử lý hành vi vi phạm pháp luật về xây dựng cũng là một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng mà pháp luật quy định.

– Pháp luật đã quy định rất rõ về những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực xây dựng, theo đó, khi những cá nhân, tổ chức vi phạm vào những hành vi bị nghiêm cấm này thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật thông qua các hình thức xử lý vi phạm hành chính và các biện pháp cưỡng chế hành chính khác áp dụng trong quá trình xử lý vi phạm hành chính.

–  Các hình thức xử lý vi phạm hành chính

Đối với mỗi vi phạm hành chính, chủ thể vi phạm sẽ bị áp dụng một hình thức xử lý chỉnh, kèm theo có thể là một hoặc một số hình thức xử lý bổ sung, cụ thể là những hình thức sau:

– Cảnh cao

+ Hình thức xử lý chính này được áp dụng đối với tổ chức, cá nhân vi phạm hành chính nhỏ, lần đầu, có tình tiết giảm nhẹ hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện khi xử lý cảnh cáo, người có thẩm quyền quyết định xử lý bằng văn bản – Phát triển

+ Phạt tiền là hình thức xử lý chính được quy định tại Điều 23 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012; nhìn chung, các tổ chức, cá nhân vi phạm hành chính nếu không thuộc trường hợp bị xử lý cảnh cáo thì bị xử lý bằng hình thức phạt tiền Theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định số 139/2017/NĐ-CP thì mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực hoạt động đầu tư xây dựng là 1.000.000.000 đồng

+ Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn

Theo quy định của Điều 21 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, hình thức xử lý này có thể là hình thức xử lý chính hoặc hình thức xử lý bổ sung Tước quyền sử dụng có thời hạn (trong khoảng thời gian từ 01 tháng đến 24 tháng) giấy phép, chứng chỉ hành nghề của tổ chức, cá nhân vi phạm hành chính khi tổ chức, cá nhân đó đã vi phạm nghiêm trọng những quy định trong việc sử dụng loại giấy phép, chứng chỉ hành nghề đó.

+ Theo khoản 1 điều 2 Thông tư 03/2018/TT-BXD, đối với lĩnh vực hoạt động đầu tư xây dựng, các trường hợp bị tước giấy phép xây dựng bao gồm

+ Tước giấy phép xây dựng từ 3 tháng đến 6 tháng đối với hành vi xây dựng nhà ở riêng lẽ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử – văn hoá hoặc công trình xây dựng khác không thuộc trường hợp quy định tại điểm b, điểm c khoản 9 Điểu 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP

+ Tước quyền sử dụng giấy phép xây dựng từ 6 tháng đến 9 tháng đối với hành vi xây dựng nhà ở riêng lẽ tại đô thị nhưng không thuộc trường hợp quy định tại khoản 7 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP

+ Tước giây phép xây dựng từ 9 tháng đến 12 tháng đối với hành vi xây dựng công trình phải lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư xây dựng, lập dự án đầu tư xây dựng hoặc xây dựng công trình thuộc trường hợp quy định tại khoản 7 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP

+ Đình chỉ có thời hạn (trong khoảng thời gian từ 01 tháng đến 24 tháng) hoạt động của chủ thể vi phạm hành chính được áp dụng đối với những chủ thể vi phạm hành chính gây hậu quả nghiêm trọng hoặc có khả năng thực tế gây hậu quả nghiêm trọng đối với tính mạng, sức khoẻ con người, môi trường và trật tự, an toàn xã hội

+ Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính

Biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong trường hợp + Đã thực hiện vi phạm hành chính nghiêm trọng do cố ý

+ Vật, tiền, hàng hoá, phương tiện phải là tang vật trực tiếp của vi phạm hành chỉnh (do vi phạm hành chính mà có) hoặc được sử dụng trực tiếp để vi phạm hành chính mà nếu không có chung thì vi phạm hành chính không thể thực hiện được.

+ Trục xuất

Trục xuất là việc buộc người nước ngoài vi phạm hành chính trên lãnh thổ Việt Nam phải rời khỏi Việt Nam b. Các biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra

Trong nhiều trường hợp ngoài việc bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chinh như đã nêu trên, cả nhân, tổ chức vi phạm hành chính còn có thể bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra, trong trường hợp này, biện pháp cưỡng chế hành chính này không có tính trung phạt người vi phạm hành chính mà chỉ nhằm mục đích khắc phục những hậu quả do vi phạm hành chính đã để lại trên thực tế.